Kalendarz Meteorowy na rok 2007

Wstęp

Witamy na stronie Kalendarza Meteorowego na rok 2007 International Meteor Organization (IMO). Bieżący rok będzie składał się z dwóch odmiennych okresów. W pierwszym, trwającym do końca lipca, korzystnie wypadają głównie maksima słabych rojów. Z kolei później aż do połowy grudnia możemy spodziewać się maksimów silnych rojów i to podczas praktycznie bezksiężycowych nocy. Szczególnie dobrze zapowiadają się maksima dwóch silnych rojów – Perseidów i Geminidów. W październiku możliwa jest wzmożona aktywność Drakonidów oraz Orionidów. W listopadzie
zobaczymy Taurydy i Leonidy, a na początku grudnia widoczne będą maksima mniejszych rojów. Wśród najaktywniejszych rojów, Księżyc najbardziej przeszkodzi nam przy obserwacjach Kwadrantydów, η-Aquarydów Południowych, δ-Aquarydów i Ursydów. Najlepiej byłoby monitorować aktywność meteorową przez cały rok, jednak zdajemy sobie sprawę, że wiele osób nie ma takiej możliwości. Od kilkunastu już lat opracowujemy więc Kalendarz, aby pomóc w zaplanowaniu obserwacji i wskazać okresy, kiedy ich przeprowadzenie będzie szczególnie pożądane i użyteczne. Podawane momenty maksimów aktywniejszych rojów są obliczone na podstawie najlepszych dostępnych danych, należy jednak pamiętać, że w wielu przypadkach błąd wyznaczenia maksimum ma wartość nawet około 1° długości słonecznej, czyli około jednej doby (w przypadku słabo zbadanych dziennych rojów radiowych, którym dopiero ostatnio znowu poświęca się więcej uwagi, dokładność może być jeszcze gorsza). Co więcej, z roku na rok aktywność meteorowa zmienia się, co utrudnia wyznaczenie maksimów nawet najsilniejszych rojów. Ponadto cząstki w niektórych strumieniach meteoroidowych są posortowane według masy, dlatego momenty maksimów obserwowanych różnymi technikami radiową, teleskopową, wideo i wizualną mogą się różnić, a także niekoniecznie wszystkie w przypadku danego roju wystąpią. Większość danych z maksimów uzyskuje się dzięki obserwacjom wizualnym i należy o tym pamiętać, podejmując badania za pomocą innej techniki obserwacyjnej.

Najważniejszą częścią Kalendarza jest Robocza Lista Wizualnych Rojów Meteorów (patrz Tabela 5), która zawiera stale aktualizowane wyniki analiz Visual Meteor Database IMO (bazy danych meteorów wizualnych) i dzięki temu jest najlepszym dostępnym źródłem informacji dla obserwatorów wizualnych. Mimo to Robocza Lista Wizualnych Rojów Meteorów nie jest wykazem wszystkich aktywnych rojów, ponieważ istnieją strumienie niewykrywalne wizualnie, które można odróżnić od tła zjawisk sporadycznych jedynie za pomocą obserwacji teleskopowych, fotograficznych, radarowych czy wideo.

International Meteor Organization zachęca do wykonywania obserwacji meteorów, gromadzi i udostępnia wyniki dostarczane przez obserwatorów z całego świata i analizuje uzyskiwane dane. Celem tych działań jest poszerzenie wiedzy o aktywności meteorowej obserwowanej z powierzchni Ziemi. Wyniki uzyskane od niewielu obserwatorów nie wystarczą do pełnego zrozumienia aktywności, ale dzięki wysiłkom wielu obserwatorów z całego świata, współpracujących z IMO od 1988 roku i przesyłających dane z obserwacji udało nam się wiele osiągnąć. Jedynie stały dopływ danych obserwacyjnych pozwala nam tworzyć coraz lepszy i bardziej kompletny obraz strumieni meteoroidowych bliskich Ziemi. Dlatego chcielibyśmy, aby wszyscy obserwatorzy meteorów – gdziekolwiek się znajdują i jakiejkolwiek techniki obserwacyjnej używają – stosowali się do wskazówek IMO dotyczących prowadzenia obserwacji i ich opracowywania oraz przesyłali wyniki obserwacji odpowiedniej Komisji do analizy.

Techniki: wizualna i fotograficzna wciąż są najpopularniejsze wśród obserwatorów, mimo że obserwacje takie można prowadzić tylko podczas odpowiedniej pogody i sprzyjającej fazy Księżyca. Mniej rozpowszechnione obserwacje teleskopowe umożliwiają natomiast dokładniejsze wyznaczenie struktury radiantu i pozwalają na wykrycie rojów o bardzo niskiej aktywności. Coraz lepsze efekty przynoszą dynamicznie rozwijające się obserwacje wideo, których znaczenie stale wzrasta. Technika radiowa pozwala natomiast rejestrować zjawiska meteorowe niezależnie od pory dnia, pogody czy obecności Księżyca. Jest także jedyną metodą umożliwiającą prowadzenie obserwacji przez całą dobę na większości długości geograficznych. Połączenie wszystkich wymienionych metod pozwala rejestrować

zjawiska z niemal całego zakresu rozmiarów meteoroidów: od największych, powodujących bolidy obserwowane wizualnie lub za pomocą stacji fotograficznych i wideo typu all-sky, czyli pokrywających całe niebo, aż do malutkich ziarenek pyłu, wywołujących niezwykle słabe zjawiska teleskopowe lub radiowe.

Zachęcamy do obserwacji przy każdej sprzyjającej okazji. Życzymy owocnej pracy i czekamy na wyniki Twoich obserwacji.

Osoby
obserwujące w Polsce zachęcamy do kontaktu z Pracownią Komet i Meteorów poprzez strony internetowe – http://pfn.pkim.org.

Pogodnego nieba!

Styczeń – marzec

W styczniu obserwacje Kwadrantydów utrudni Księżyc w pełni. Maksimum przewidziane jest na godzinie 00:30 UT 4 stycznia. Interesujący okres końca stycznia i początku lutego, kiedy aktywne są domniemane radianty z rejonu Warkocz Bereniki-Lew-Panna, wypada w tym roku pomiędzy trzecią a pierwszą kwadrą, zatem warunki do obserwacji tych rojów będą doskonałe. W lutym wzmożona aktywność słabego roju &delta-Leonidów zbiega się natomiast w czasie z pierwszą kwadrą Księżyca.
Obserwatorzy radiowi mogą na początku lutego zaobserwować zwiększoną aktywność dziennych rojów radiowych. 1 lutego o 20 UT przypada teoretyczne przybliżone maksimum roju promieniującego z obszaru Koziorożca-Strzelca, natomiast 13 lutego o 22 UT maksimum osiąga rój &chi-Capricornidów. Ostatnie wyniki obserwacji radiowych sugerują, że maksimum pierwszego z wymienionych rojów pojawia się w okresie 1 – 4 lutego, drugiego zaś bywa opóźnione o prawie dobę. Radianty obu wspomnianych rojów znajdują się podczas maksimów mniej niż 10°

-15° na zachód od SA